تفاوت UI و UX چیست ؟ | رابط کاربری چیست؟ تجربه کاربری چیست؟

تفاوت UI و UX چیست ؟

واژه UI مخفف User Interface به معنی رابط کاربری است.

واژه UX نیز مخفف User Experience به معنی تجربه کاربری است.

این دو اصطلاح جدید نیستند. بلکه در طراحی محصولات دیجیتالی میان مردم رایج هستند. اما بعضی اوقات آن ها را به جای هم یا اشتباه بکار می برند.

دراین مقاله که به قلم واحد تحریریه تیم هم رویش نوشته شده است، به شما کمک می کنیم که مفهوم هر یک را به خوبی درک کنید. فرق UI و UX را بدانید، همچنین تفاوت های ظریف و مهم آن ها را نیز بررسی می کنیم.

UI چیست ؟ تعریف رابط کاربری

رابط کاربری UI ، عنصر بنیادی برای تعاملات میان انسان و کامپیوتر است. فضایی است که روابط و تعاملات میان انسان ها و کامپیوترها اتفاق می افتد.

هدف از این تعامل این است که امکان عملکرد موثر و کنترل ماشین ها را به انسان بدهد.

رابط کاربری UI ، انواع مختلفی دارد. در اینجا سه رابط کاربری رایج از جمله رابط “خط فرمان”، “رابط های گرافیکی” و “رابط کاربری فعال شده با صدا” را معرفی می کنیم.

رابط خط فرمان

در دهه 70 در سال های پایین تر کامپیوتر، مردم با استفاده از رابط خط فرمان با کامپیوتر تعامل داشتند. این تعاملات خطی بودند.

روش کار این بود که کاربر یک دستور را تایپ می کرد. سپس ماشین با چاپ خروجی یا نمایش پیام روی صفحه به این دستور پاسخ می داد.

کاربران مجبور بودند زبان کامپیوتر را برای تعامل با آن بلد بودند. به همین علت پیچیدگی این تعامل بسیار بالا بود.

رابط کاربری گرافیکی (GUI)

نوعی رابط کاربری که کاربران با استفاده از عناصر بصری می توانند با محصولات دیجیتالی تعامل داشته باشند.

وقتی کاربران با GUI ارتباط برقرار می کنند، یک سری صفحات یا صفحه نمایش ها را می بینند. صفحات شامل عناصر ایستا مانند بخش های متنی و عناصر فعال، مانند دکمه ها و سایر کنترل های تعاملی هستند.

اولین رابط کاربری گرافیکی در دهه 80 توسط Xerox PARC ایجاد شد. شبیه به یک میز اداری بود.

درسال 1984 شرکت اپل، Macintosh را منتشر کرد. اولین کامپیوتر خانگی تجاری موفق با رابط کاربری گرافیکی بود.

این یک قدم بسیار مهم در انقلاب تکنولوژِی محسوب می شود. زیرا هر کسی می توانست از رایانه بدون نیاز به کد گذاری خاصی استفاده کند.

امروزه GUI رایج ترین نوع رابط کاربری برای محصولات دیجیتالی است. همچنین محبوبیت رابط های گرافیکی تقاضا برای افرادی که محصولات را طراحی می کنند (طراحان رابط ها ی کاربری) ایجاد می کند.

امروزه طیف مسئولیت ها برای طراحان رابط های کاربری به طور قابل توجهی رشد کرده است. دستگاه ها تلفن همراه، هدست های VR و HMI های اتومبیل همگی دارای رابط GUI هستند.

رابط مبتنی بر صدا

در کتاب “راهی ساده به فناوری درخشان” یک جمله معروف وجود دارد که می گوید “بهترین رابط فاقد رابط است.”

مسئله یادگیری در رابط کاربری گرافیکی  مشکل بزرگی بود. هربار که کاربران با محصول جدیدی که رابط کاربری گرافیکی داشت ارتباط برقرار می کردند; باید زمانی را صرف یادگیری نحوه استفاده از آن می کردند.

به طور کلی، هرچه کاربران زمان بیشتری را صرف یادگیری چگونگی استفاده از یک محصول خاص بکنند، نمودار یادگیری هم بالاتر می رود. برای مدت زیادی افراد صنعت طراحی، آرزوی داشتن رابط کاربری صفر را داشته اند.

نزدیک ترین رابط کاربری صفر، رابط های کاربری مبتنی بر صدا هستند. که به صدای کاربر امکان تعامل با یک سیستم را می دهد. با توجه به پیشرفت اخیر در پردازش زبان طبیعی، امکان طراحی سیستم های هوشمند مجهز به هوش مصنوعی مانند Amazon Alexa فراهم شده است.

ویژگی‌های یک رابط کاربری خوب یا UI چیست ؟

این که از کدام رابط کاربری UI استفاده می کنید اهمیت ندارد. شما باید همیشه ویژگی های زیر را در نظر داشته باشید:

• وضوح : تمام عناصر UI مانند تشبیهات تصویری باید برای کاربران کاملا واضح و روشن باشد. کاربران دیگر نیازی به رمزگشایی مفهوم یک عنصر خاص نداشته باشند.
• آشنایی : رابط کاربری شما به کاربران امکان استفاده از تجربه قبلی خود در هنگام تعامل با محصول شما را می دهد.
• ثبات : با ثابت نگه داشتن رابط کاربری در سراسر محصول، به کاربر امکان تشخیص الگو های استفاده شده را می دهد.
• بخشش : رابط کاربری خوب اشتباهات کاربران را می پوشاند.
• بهره وری : رابط کاربری UI خوب به کاربران امکان می هد حداقل ورودی را برای دستیابی به خروجی مطلوب فراهم کنند. همچنین میانبرهایی را برای کاربران با تجربه فراهم می کند تا تعامل با آن ها را سود آور کند.

روش های طراحی رابط

تکنیک های اولیه طراحی رابط کاربری، نمونه سازی و شبیه سازی هستند.

طراحان UI ابتدا نمونه اولیه (prototype) را بر اساس نیازهای جلسات ایده پردازی و مشخصات تعامل ایجاد می کنند.

شبیه سازی (Simulation)، بخشی از اعتبار سنجی تصمیمات طراحی است. از نمونه اولیه یا یک محصول واقعی می توان برای این کار استفاده کرد.این بخش ضروری از جلسات آزمایش قابلیت استفاده است.

هنگام انجام این آزمایش تیم های تولیدی به شرکت کنندگان نمونه اولیه و مجموعه ای از وظایف از پیش تعیین شده را می دهند. همچنین مشکلاتی که در طول تعامل پیش می آید را نیز بررسی کنند.

در هم رویش منتشر شده است :

آموزش اندروید با کاتلین و استاندارد گوگل (فصل 2: طراحی UI)

UX چیست؟ تعریف تجربه کاربری

تجربه کاربری UX تجربه ای است که فرد هنگام تعامل با یک محصول تجربه می کند.

Don Norman این اصطلاح را در دهه 90 هنگامی که در اپل کار می کرد بیان کرد. او می گوید: تجربه کاربر شامل تمام جنبه های تعامل کاربر نهایی با شرکت، خدمات و محصولات آن است.

طراحان UX روی ساخت محصولاتی که استفاده از آن ها ساده و قابل درک است تمرکز دارند. به همین خاطر مفهوم طراحی کاربر محور، مرحله اصلی را در فرآیند طراحی UX طی می کند.

شخصیت کاربری (User persona)

طراحی تجربه کاربری UX با انجام تحقیقات کاربر آغاز می شود. طراحان UX باید مخاطبان هدف را درک کنند.

همچنین نیازمندی آن ها را از محصولی که در حال طراحی هستند شناسایی کنند. همانطور که طراحان این مفاهیم را درک می کنند; شخصیت های کاربری را نیز ایجاد می کنند.

شخصیت ها به کاربران کمک می کنند اهداف، خواسته ها و محدودیت های کاربران هدف را ببینند. این درک کمک می کند تا راه حل های ارائه شده، بهترین نتیجه را برای کاربران داشته باشند.

مفهوم سفر کاربر (User journey)

کاربران هنگام تعامل با یک محصول یک سری احساساتی از خود نشان می دهند. این احساسات می تواند منفی، خنثی و نیز مثبت باشد.

این احساسات تاثیر فوق العاده ای بر کاربران نسبت به آن محصول می گذارد. به همین دلیل این مفهوم جزء پایه ای در طراحی تجربه کاربر تبدیل شده است.

سفر کاربر یا مسیری که کاربر هنگام تعامل با یک محصول طی می کند، تاثیر مستقیمی بر تجربه کاربر دارد.

UX برای حل مشکل خاصی روی سفر کاربر متمرکز می شود. می توان با استفاده از طراحی، این سفر را بهبود بخشید.

چه چیزی باعث طراحی خوب UX می شود؟

برای درک این که چه چیزی یک تجربه خوب را ایجاد می کند، Aarron Walter در کتاب طراحی برای احساسات، یک هرم بصری ساخته است.

این هرم برای نیازمندی های کاربران ایجاد شده است. تبدیل به مرجعی برای متخصصان UX در مورد چگونگی فکر کردن و تصمیم گیری های طراحی شده است.

ارتباط بین طراحی UX و UI

پس فرق UI و UX چیست؟  UI و UX هر دو در حوزه های مرتبط با طراحی هستند. اما ماهیت آن ها با هم بسیار متفاوت است.

طراحی رابط کاربری UI، بیشتر با ویژگی های بصری طراحی درگیر است. همچنین احساس کلی که منتقل می کند.

اما بدون تجربه کاربری UX عالی، حتی زیباترین طراحی رابط کاربری باعث تجربه بد کاربر خواهد شد.

نقش طراح UX

اخیرا بسیاری از شرکت ها متوجه شدند که نقش UX چیست و چرا طراحی خوب یک مزیت رقابتی است. آن ها تمایل به سرمایه گذاری در ساخت رابط کاربری عالی دارند. در نتیجه نقش یک طراح UX مطرح شد و اکنون تقاضای زیادی دارد.

اما نقش طراحی UX چیست ؟ به زبان ساده، طراحی UX یعنی طراحی محصولات برای این که حجم وسیعی از انسان‌ها بتواند با آن به خوبی ارتباط برقرار کنند. طراحان UX باید نیازهای مخاطبان هدف را تجزیه و تحلیل کنند.

همچنین اطمینان داشته باشند شرکتی که محصولات را تولید می کند نیاز ها را بشناسد.

طراحی UX یک زمینه چند رشته ای است. طراحان UX می توانند در زمینه های مختلف فرآیند توسعه محصولات مانند تحقیقات، ایده پردازی، نمونه سازی اولیه و آزمایش درگیر شوند.

وظایف طراحان UX

• درک کاربر : طراحی UX معمولا با تحقیقات گسترده ای شروع می شود. هدف آن نیز درک مخاطب هدف، خواسته ها و نیازهای آن ها است. همدلی یک مهارت کلیدی برای طراحان UX است. به درک و کشف نیازهای نهفته و همچنین احساسات افرادی که برای آن ها محصول تولید می شود به طراحان کمک می کند.
• ایجاد استراتژی طراحی : استراتژی طراحی شامل درک هدف محصول، نقشه برداری از یک مسیر منطقی است.
• تحلیل تعاملات طراحی : طراحان UX نحوه استفاده افراد از محصولات را تجزیه و تحلیل می کنند. همچنین عادت های تعامل، تنظیمات شخصی و میانبر هایی که هنگام تعامل با UI از آن ها استفاده می کنند. از همه بینش ها در ارائه راه حل های بهتر طراحی، می توان بهره برد.
• ایجاد نمونه های اولیه : طراحان UX برای ارائه ایده های خود به تیم طراحی باید چارچوب یا نمونه اولیه خود را ایجاد کنند.

طراحان UX به طور ثابت در اجرای یک محصول نقش دارند. همچنین با همه اعضا تیم ارتباط برقرار می کنند. برای اینکه مطمئن شوند طراحی محصول مسیر درستی را طی می کند.

نقش طراحان UI

نقش طراحان رابط کاربری بیشتر مربوط به نمایش بصری اطلاعات است.

طراحان UI باید طراحی گرافیکی، بصری و مهارت طراحی برند تجاری را داشته باشند. برای اینکه بتوانند رابط هایی که هم ظاهر و هم احساس خوبی دارند را ایجاد کنند.

طراحان UI جریان کاربر و فریم اولیه برای صفحه یا صفحات نمایش فردی ایجاد شده توسط طراحان UX را می گیرند(اسکلت طراحی). سپس آن را تبدیل به چیزی زیبا و خوشایند می کنند (لباس پوشاندن به اسکلت) اینجاست که درک بهتری از فرق UI و UX پیدا می کنیم.

یک طراح خوب UI باید:

• توجه به جزئیات : طراحان خوب می دانند ” شیطان در جزئیات است.” آن ها مداوم حتی عناصر کوچک از راه حل های خود را کامل می کنند.
• مشکلات خوب، مهارت حل مسئله : این که در طراحی چه کاری می کنید اهمیت ندارد! شما همیشه مشغول حل کردن موضوع خاصی هستید. طراحان باید برای پیدا کردن یک راه حل مناسب زمان کافی را صرف کنند.

چند مورد خاص در ارتباط با طراحان UI

• تحلیل رقابتی : توانایی انجام تجزیه و تحلیل رقابتی محصولات را داشته باشند. همچنین قادر به تجزیه و تحلیل تصمیمات طراحی بصری که آن ها می گیرند را داشته باشند.
• طراحی واکنش‌گرا : طراحی UI باید در هر اندازه و رزولوشن صفحه نمایش عالی به نظر برسد.
• ارتباطات : معمولا طراح UI با طراحان UX و تیم مهندسی با هم کار می کنند. مهارت های ارتباطی نیازمند درک امکان سنجی فنی است.(این که آیا تیم می تواند طرح را اجرا کند یا نه.)

اشکالات نقش های ترکیبی UI و UX

بسیاری از شرکت ها طراحی UI و UX را به عنوان یک نقش منفرد در نظر می گیرند. باید تفاوت UI و UX را جدی گرفت.

در چنین موقعیتی شغل را اینگونه توصیف می کنند که فرد روی قسمت مفهومی تعاملات کاربر کار می کند. همچنین این دانش را به طراحی واقعی UI منتقل نیز می کند. در واقع مانند یک فرد است که همزمان از دو کلاه استفاده می کند.

هر نقشی به مجموعه مهارت ها و روش ها مختلف نیاز دارد. حتی زمانی که فرد تمام مهارت های لازم را داشته باشد، این ترکیب مناسب نیست.

زیرا باعث می شود تمرکز روی فرآیند طراحی کمتر شود. هنگامی که فردی از مرحله مفهومی به مرحله اجرا می رسد، می تواند به راحتی بخش مهمی از قسمت طراحی را از دست بدهد.

نتیجه گیری

امیدوارم تاکنون تفاوت UI و UX را متوجه شده باشید. این که UI چیست و UX چیست. درست است که آن ها دست به دست هم می دهند و کار را پیش می برند اما باهم متفاوت هستند.

طراحی UX بیشتر تحلیلی است. ریشه در رفتار شناختی و روانشناسی انسان دارد.

طراحی UI بیشتر روی تصاویر متمرکز است. این که چه محصولی از نظر ظاهری زیبا و خوشایند باشد.

تعیین نوع طراحی که از نظر شما بیشتر جالب است مهم است. همچنین تمرکز بر مهارت های ایجادِ راه حل های طراحی برجسته نیز اهمیت دارد.

اگر به تازگی وارد مسیر طراحی شده اید، پیشنهاد ما این است که در هر دو حوزه تلاش کنید. تجربه عملی در واقعیت به شما کمک می کند متوجه شوید کدام یک برای شما مناسب است. همچنین شما را به یک طراح بهتر نیز تبدیل می کند.

کلید واژگان

فرق UI و UX | تفاوت UI و UX | طراحی UI و UX | فرق UX با UX | تفاوت UI و UX 

منبع :

What are the Similarities & Differences Between UI Design & UX Design?

• تفاوت UI و UX و معرفی نرم‌افزار Xd رایگان
• آموزش طراحی UI واکنش گرا با ConstraintLayout در اندروید -- 40 دقیقه رایگان